I. Thủ tục ly hôn không đồng thuận

Ly hôn không đồng thuận là việc vợ chồng ly hôn mà không có sự tự nguyện đồng ý của một trong các bên. Thủ tục ly hôn không đồng thuận sẽ được giải quyết tại tòa án nhân dân có thẩm quyền. thủ tục khác với ly hôn thuận tình.

Về nguyên tắc, tòa án chỉ xét xử ly hôn nếu xét thấy quan hệ vợ chồng đã ở vào “tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được”.

Trong trường hợp một bên vợ, chồng yêu cầu ly hôn thì chỉ có một bên vợ, chồng tự nguyện và nhận thức được mối quan hệ hôn nhân đã tan vỡ, còn người kia vì một lý do nào đó không nhận thức được mâu thuẫn vợ chồng đã trầm trọng hoặc nhận thức được nhưng lại không muốn ly hôn.

Theo quy định tại Điều 56 Luật  hôn nhân gia đình quy định về ly hôn không đồng thuận hay còn gọi là ly hôn đơn phương như sau:

“1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia”

Như vậy quyền yêu cầu thủ tục ly hôn không đồng thuận được tòa án giải quyết trong hai trường hợp:

• Trường hợp 1: Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được. Như vậy khi thụ lý hồ sơ đơn phương ly hôn tòa án sẽ tiến hành hòa giải, trong trường hợp này nếu cả hai vợ chồng đoàn tụ được với nhau thì tòa án sẽ ghi nhận và yêu cầu người khởi kiện rút đơn; trong trường hợp cả hai vợ chồng đồng tình về việc ly hôn cũng như thỏa thuận được các vấn đề về con cái, tài sản, đảm bảo quyền lợi cho vợ và người con thì tòa án sẽ lập biên bản hòa giải thành và công nhận việc thuận tình ly hôn cho họ; trong trường hợp hòa giải không thành tức là vợ chồng không đoàn tụ và không thống nhất được việc ly hôn thì tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử theo thủ tục tố tụng chung.
• Trường hợp 2: Khi người vợ/người chồng có bản án hoặc quyết định của tòa án có hiệu lực về việc tuyên bố mất tích thì người vợ/ chồng còn lại có quyền yêu cầu tòa án được đơn phương ly hôn. Khi tòa án giải quyết cho ly hôn với người bị tuyên bố mất tích thì cần chú ý giải quyết việc quản lý tài sản của người bị tuyên bố mất tích theo quy định tại Điều 79 Bộ luật dân sự 2005..

II. Trình tự giải quyết thủ tục ly hôn không đồng thuận

• Bước 1: Vợ hoặc chồng nộp hồ sơ khởi kiện về việc xin ly hôn đơn phương tại TAND cấp quận/huyện nơi bị đơn (chồng hoặc vợ) đang cư trú, làm việc;
• Bước 2: Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đơn khởi kiện cùng hồ sơ hợp lệ Tòa án sẽ thụ lý giải quyết vụ án và sẽ ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí cho người đã nộp đơn
• Bước 3: Căn cứ thông báo của Tòa án đương sự nộp tiền tạm ứng án phí tại Chi cục thi hành án dân sự cấp quận/huyện và nộp lại biên lai tiền tạm ứng án phí cho Tòa án;
• Bước 4: Tòa án thụ lý vụ án, tiến hành giải quyết vụ án theo thủ tục ly hôn đơn phương chung và ra Bản án hoặc Quyết định giải quyết vụ án.